Piramide schrijven – hoe doe je dat?

Heb je weleens gehad dat je eindeloos door een tekst aan het scrollen was? Je zocht waar de tekst nou eigenlijk over gaat, er staat te veel informatie in en dan haakt de lezer af. Je wil dat anderen jouw tekst lezen. En dat lukt het best als je schrijft volgens het piramideprincipe. Schrijven in piramidestijl gaat over de structuur van je tekst, die een piramidevorm heeft. Het puntje van de piramide  is de kern van je tekst, de conclusie op hoofdlijnen.

In vakliteratuur wil je geen spanning opbouwen. Liever niet zeg. Je hebt een ander doel: je wil dat je boodschap overkomt. Die boodschap is bijvoorbeeld: meer geld naar onderwijs. Beetje irritant als dan eerst alle argumenten komen.

Ken je het boek  The Pyramid Principle. Logic in Writing and Thinking van Barbara Minto van McKinsey & Company in New York?

Hierin wordt de structuur van een tekst benadrukt, essentieel bij het schrijven van goede zakelijke teksten. Het is een praktisch boek, met een stappenplan, voorbeelden, tips en een checklist na elke stap.

Wat is het piramideprincipe?

Vertel de lezer direct wat hij wil weten, dat is eigenlijk het advies. Je begint met de kernboodschap: die kernboodschap is de top van de piramide. Daarna werk je de kernboodschap uit, net zolang tot je alle vragen van de lezer hebt beantwoord. Dat doe je op een logische manier. Zo leg je de basis van de piramide.

Vier stappen

Hoe bouw je nu een piramidetekst op? De auteurs onderscheiden vier stappen:

1. Denk: bepaal het startpunt

• publiek en doel
• situatie, probleem en vraag van de lezer
• kernboodschap

2. Structureer: maak de tekstopbouw

• onderzoek welke vragen deze kernboodschap bij de lezer oproept
• formuleer antwoorden
• onderbouw de antwoorden met feiten

3. Schrijf snel een concepttekst

• maak je niet druk over formuleringen
• weersta de neiging om aan je tekst te sleutelen

4. Werk het concept uit tot een heldere tekst

• schrijf in alinea’s
• verbind alinea’s met elkaar en gebruik structuurwoorden

In de mindmap vind je een kort overzicht van deze stappen.

Uitzondering

Soms kun je beter niet met de kernboodschap beginnen, bijvoorbeeld als de boodschap te confronterend is. Dan is het verstandiger om de lezer eerst even mee te nemen in je gedachtengang.

Sterke punten

Dit zijn de belangrijkste pluspunten van het boek:

• de uitgangspunten: eerst denken, dan schrijven; denken vanuit de lezer; schrijven in kernboodschappen
• de heldere opbouw
• de praktische aanpak en de checklist per hoofdstuk.

Aanvullingen en tips

Je kunt je gedachten goed op papier uitdrukken, maar vindt het soms lastig om snel tot de kern van je verhaal te komen. Je merkt dat je teksten vaak niet (geheel) gelezen worden. Kernachtig schrijven is belangrijk, want potentiële klanten nemen minder de tijd om teksten helemaal te lezen en steeds meer opdrachtgevers, collega’s en managers willen een rapport of mail waarin je direct to the point komt. Een goede methode om de lezer en jezelf veel tijd te besparen is het schrijven volgens het piramideprincipe. Met deze zeer praktijkgerichte methode leer je om snel en effectief teksten te schrijven die snel tot de kern komen, waardoor de teksten beter en overtuigender worden.

Jouw resultaat

• Je schrijft vanuit het perspectief van de lezer
• Je selecteert relevante informatie voor de lezer
• Je formuleert helder en kernachtig
• Je bespaart de lezer hiermee veel tijd

Het boek geeft voorbeelden van vaste piramidestructuren voor informatie, instructie, offerte, advies, implementatieplan en evaluatie. Deze tekststructuren zijn tamelijk abstract. Journalisten schrijven nieuwsberichten en artikelen ook piramidaal: het belangrijkste nieuws staat bovenaan, de details staan aan het eind. Zo kan de eindredacteur een nieuwsartikel van onderaf inkorten. Piramidaal schrijven heet bij journalisten dan ook ‘oprolbaar schrijven’.

Bronnen:

Eline Janssen en Marita van Hasselt-van Rijssen (2011, 2016), De kracht van het piramideprincipe, gids voor helder denken en schrijven. Zie ook: www.piramideschrijven.nl

Louise Cornelis heeft veel geschreven over het piramideprincipe. Zij deed onderzoek naar piramideschrijven en begeleidde daarbij een aantal masterstudenten.

Barbara Minto schreef in 1987 de eerste versie van The Pyramid Principle. De meest recente versie is The Minto Pyramid Principle: Logic in Writing, Thinking and Problem Solving uit 2010. Op haar site vind je meer informatie over haar boeken en trainingen over het piramideprincipe.